İranla Azərbaycan arasında yaşanan müvəqqəti gərginlikdən Ermənistan və digər dövlətlərin xüsusi xidmət orqanları maksimum yararlanmağa çalışır, vəziyyəti daha da gərginləşdirməyə, böyük dezinformasiya axını ilə kütlə psixologiyasına təsir etmək istəyirlər. Son günlərdə sosial mediada paylaşılan montaj olunmuş videolar, Rusiya sarı mediasında yayılan Azərbaycanın İranla sərhədində hərbi əməliyyatların keçirilməsi, hətta qarşı tərəfdən itkilərin olması haqda xəbərlər daha çox nəzərə çarpır. Təbii ki, böyük dezinformasiya axınının arxasında qızışdırıcı rol oynayan qüvvə (və ya qüvvələrin) olduğu açıq-aşkar sezilir.

Bununla bağlı bir misal gətirək.

Son günlər İranın tanınmış müctəhidlərindən biri ayətullah Müctəhidi Tehraninin bir xütbə zamanı türk dilinə qarşı ağılasığmaz fikir söylədiyini əks etdirən video yayılır. Həmin videoda ayətullah Müctəhidi rəvayətlərə istinadən deyir ki, cəhənnəm əhlinin dili türkcə və cənnət əhlinin dili farscadır. 

Bu linkin paylaşıldığı “Azoh Güney Azərbaycan” adlı youtube kanalında videonun sərlövhəsi “Ayətullah Əhməd Mojtahed Tehrani: Cəhənnəm əhlinin dili türkcədir”. Mətn isə belə verilir:

“Qısa bir səs faylının yayılması, İrandakı Türk millətinin zülmünün aspektlərini bir daha ortaya qoydu. Azouh'a görə, bu qısa audio faylında Ayətullah Əhməd Mojtahid Tehrani xütbələrində cəhənnəm əhlinin vəziyyətinə işarə edərək onların dilini türkcə adlandırır. Bunu dəfələrlə təkrarlamağa davam edir və dəfələrlə türkləri təhqir edir. Cəhənnəm əhlinin dilinin türkcə olduğunu və cəhənnəmə gedənin türkcə danışacağını göstərən bir rəvayətin olduğunu iddia edir. Türk dilini bazarda işləyərək öyrəndiyinə işarə edərək bir neçə türkcə cümlə söyləyir: "Ərəblər və Farslar cəhənnəmə getsələr, oradan gedəcəklər !!".

Qeyd edək ki, Mojtahed Tehraninin çıxışının dəqiq vaxtı məlum deyil. Ayətullah Xomeyninin tələbəsi olan və həyatının son illərində tənəffüs və ürək problemlərindən əziyyət çəkən Müctəhidi 14 dekabr 2007-ci ildə 85 yaşında Tehrandakı Bazarganan Xəstəxanasında vəfat edib.

Həmin video başqa bir kanalda “Farsların dini əxlaq müəllimi: cəhənnəmin dili türk dilidir (yayılma tarixi 14 may 2015), digərində isə “Türk Dili Cehennem Dilidir (Ayətullahı)” (08 yanvar 2020) sərlövhələri ilə paylaşılıb. Belə paylaşımlar isə çoxdur.

İranlı mücdəhidin dedikləri, mübahisə mövzumuz deyil, çünki Azərbaycan mediasında dəfələrlə alimlər, dilçilər, tarixçilər, ilahiyyatçılar tərəfindən layiqli cavab verilib.

Bizim diqqətimizi tamam başqa bir məqam çəkdi və bu səbəbdən araşdırma apardıq.

Həmin youtube kanalında videonu səsləndirən xanımın səsinə diqqətlə qulaq asaq.

Bundan sonra Ermənistan İctimai Radiosunun Azərbaycan dili redaksiyasının paylaşdığı bu videonu səsləndirən qadını dinləyək.

Eyni səsdir, elə deyil? 

Bu məqamda oxuculara 2017-ci ildə Ermənistanın İctimai Radiosunun saytının Azərbaycan dilində fəaliyyətə başlaması ilə bağlı sosial şəbəkədə geniş müzakirələrin getdiyini xatırladırıq. Azərbaycanlı sosial şəbəkə istifadəçiləri sözügedən saytın Feysbuk üzərindən öz xəbərlərini yayımladığını və artıq bu saytın ölkəmizdə də izlənildiyini bildirirdilər.

Bəs, Ermənistanın İctimai Radiosununda səlis azərbaycanca danışan mütəxəssis kimdir?

Məlumdur ki, Ermənistan xüsusi xidmət orqanlarının 2014-cü ilin sonlarında yaratdıqları "Talışıstan TV" və "Talışıstan Radiosu" İrəvandan yayımlanır.  Bu "qurum"un ideya təşəbbüskarı Azərbaycanda "Talış-Muğan Respublikası" qurmaq istəyən, sonra separatçılığa görə həbs olunan, indisə Hollandiyada yaşayaraq Azərbaycana nifrətini gizlətməyən, Ermənistanın xüsusi xidmət orqanları ilə çox sıx təmaslarda olan Əlikram Hümbətovdur. Medianın yazdığına görə, separatizmi təbliğ edən TV və radio İrəvandakı "Voskanapat" fondunun sədri, Ermənistan MTX-nin sabiq rəhbəri Levon Məlik-Şahnazaryanın idarəçiliyində olub. Bu “kanalın” verilişlərinə baxanlar bilirlər ki, veriliş aparıcıları arasında bir xanım da var. Hicablı, mömin görkəmdə görünməyə çalışan, kamera qarşısında abırlı və ədəbli durmağa can atan, "təqvalı" olduğunu deyən bu xanımı Zabil Məhərrəmov "hacıxanım İlhamə Cəfərzadə" kimi təqdim edir. 

 

Halbuki vaxtilə İrəvan Dövlət Dram Teatrında çalışmış azərbaycanlılardan biri facebookda bu xanımın nəinki həcixanım, azərbaycanlı, mömin, heç müsəlman olmadığını bildirmişdi. Bu hicablı, Azərbayan dilində səlis danışan bu xanım əslində erməni Marietta Vartanyandır. 

Kimdi bu Marietta Vartanyan?

O, 1952-ci ildə Azərbaycanın Qazax rayonunda anadan olmuş Kərimova Marieta Məhərrəm qızıdır. Atası müsəlman kürdü, anası isə erməni olmuşdur. Valideynləri boşandıqda Marieta anası ilə birlikdə İrəvana köçür. Bəzi məlumatlara əsasən, gəncliyində zahirən yaraşıqlı olmuş Marieta İrəvan teatrında az əhəmiyyətli rollarda aktrisa işləmişdi. Bu zaman o, İrəvan teatrının inzibatçısı və eyni zamanda daşnak təəssübkeşi Vrej Vartanyanla tanış olur və sadəlövh Vrejdən hamilə qaldığını iddia etməklə (habelə bəzi məlumatlara görə, onu özünün Ermənistan SSR-nin DTK-dakı əlaqələrlə qorxutmaqla) özü ilə evləndirir və özü də Vartanyan olur. Nikahdan kənar başlamış və nikahda bitmiş bu hamiləlikdən dünyaya gəlmiş oğlu Armen boya-başa çatdıqdan sonra Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Xidmətində xidmətə qəbul olunur və hazırda orada xidmət edir. Göründüyü kimi, nə Marietanın özü, nə də əri talış deyillər.

Media yazırdı: “Talışstan Milli Televiziyasının” verilişlərinin İrəvandan çəkilməsi ideyası tam iflasa uğraya bilərdi, Rusiya ərazisində bu işin qurulması isə böyük büdcə tələb edirdi. Buna görə Qarnik Asatryan digər bir yola baş vurur - Ermənistanın özündə Azərbaycan dilini yaxşı bilən şəxs axtarıb tapır və onu “Talışstan Milli Televiziya” layihəsinə qoşur. Yeganə problem Azərbaycan SSR-nin əməkdar artisti olan Marieta Vartanyan adlı bu şəxsin xarici görünüşünün azərbaycanlılara heç oxşamaması idi. Bu problemi Ermənistan xüsusi xidmət orqanları İlhamə Cəfərzadə adlı personajı uydurmaqla həll etdi. Aktrisa Marieta Vartanyan “Talışstan Milli Televiziyasının” verilişlərinin aparıcısı İlhamə Cəfərzadə rolunu ifa etməyə başladı. Aradakı boşluqları doldurmaq üçün Qarnik Asatryan sədaqətli adamı olan Fəxrəddin Abbaszadəyə müraciət etdi və sonuncu Marietanın dindar qadın obrazında ekranlara çıxması əfsanəsini şəxsən özü hazırladı, özü səhnə arxasında qalmaqla.

Azərbaycan dövlətinə xəyanətdə təqsirləndirilən Fəxrəddin Abbasovun cinayət işi üzrə məhkəmə araşdırmasında “İlhamə Cəfərzadə” adlı aparıcı haqda qeyd var. F.Abbasov bildirib ki, “Talışıstan Milli Televiziyası”nın “türk verilişləri” redaksiyasının aparıcılarından biri olan İlhamə Cəfərzadə adlı şəxs erməni aktrisa Marietta Vartanyan olub. 

“O hicab geyinərək gözünə eynək taxıb veriliş aparırdı. Həmin kanalda heç vaxt talışlar işləməyib. Yalnız Zabil idi. Qarnik Asatryan verilişlər üçün türk tapa bilmirdi. Deyirdi ki, türk dilində, Azərbaycan dilində bilən çoxsaylı ermənilər var, amma onlar erməni aksenti ilə danışdıqları üçün istəmir. Ona Yerevanda ərləri erməni olan xeyli azərbaycanlı qadının olduğunu dedim. Asatryan isə bir nəfərin olduğunu, amma çirkin olduğunu söylədi. Həmin qadının gözünə eynək taxmasını, başına da hicab bağlamasını məsləhət verdim ki, beləcə türkə oxşayacaq. Eynəklə normal intelligent insana oxşayacağını dedim. Həmin qadını İradə kimi təqdim elədi”- deyə Abbasov söyləyib.

Qarnik Asatryan kimdir?

Rəsmi məlumatlarda onun haqqında yazılıb ki, 1996-cı ildən İran hökumətinin maliyyələşdirdiyi “Qafqaz İranşünaslıq Mərkəzi”nə rəhbərlik edir, talışlar, kürdlər və Türkiyə barədə çoxsaylı materialların müəllifidir - elm adamı, şərqşünasdır. Əslində elə deyil - 1955-ci ildə Tehran şəhərində SSRİ DTK-sı tərəfindən himayə olunan “Tude” solçu partiyasının funksionerinin ailəsində anadan olmuş Asatryanın bütün ömrü əvvəlcə SSRİ, sonra isə Ermənistan xüsusi xidmət orqanları ilə bağlı olmuşdur. O, elə Ermənistan elm adamlarının arasında da eləcə tanınmışdır. Sovet dövründə Asatryan İranşünas alim kimi formalaşaraq DTK-nın İrana qarşı olan tapşırıqlarını icra edirdi. SSRİ dağıldıqdan sonra Ermənistan xəfiyyəsi onun vəzifələrini korrektə etmişdi: indidən sonra o, Azərbaycana qarşı fəaliyyət göstərməli idi. Qarnik Asatryan Ermənistan xüsusi xidmət orqanlarının kadr zabitidir və bu fakt Fəxrəddin Abbaszadəyə onun 2005-ci ildə Ermənistana ilk səfəri zamanı məlum oldu. Lakin o, nəinki onunla əlaqəni kəsmədi, tam əksinə, talışlar adından Azərbaycana qarşı yeni təxribatlara razılaşdı və bu işlərə razılaşa biləcək özü kimi digər mənəviyyatsız soydaşlarımızın axtarışına başladı. 

Ermənistanda keçirilən kampaniyalarda bu ölkə xəfiyyəsinin digər bir əməkdaşı da xüsusi canfəşanlıq edirdi - Ermənistan hərbi kəşfiyyatının polkovniki Artur Aznavuryan. Lakin Asatryandan fərqli olaraq onun pərdəsi elə də yaxşı təşkil olunmamışdı. Ona görə, Ermənistan xüsusi xidmət orqanları xainlərin sıralarını genişləndirmək tapşırığını Fəxrəddin Abbaszadəyə Qarnik Asatryan vasitəsilə çatdırıblar. O isə namizəd kimi Rusiyada yaşayan və maddi baxımdan korluq çəkən Zabil Məhərrəmovu təklif edir.

Ermənilər Zabil Məhərrəmovu cüzi məbləğ müqabilində əməkdaşlığa cəlb edirlər. O “Talış Milli Televiziyasının” verilişlərinin hazırlanmasında iştirak etməyə başlayır və İrəvana köçür. Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, bu layihənin də kuratoru Qarnik Asatryandır. (mənbə)

Söhbətimizin əvvəlinə qayıdaraq qeyd edək ki, iranlı ayətullahın dediklərini öz bildikləri kimi improvizə edərək, təfriqə salmağa çalışılan bu video ilk dəfə 2014-cü ildə yayımlanıb. O vaxtdan bəri bir neçə dəfə sosial mediada müzakirəyə çıxarılıb. Lakin bu dəfə tam zamanında dövriyyəyə buraxılıb və qonşu dövlətin anlaşılmaz hərəkətləri fonunda tam hədəfə hesablanıb.

Bir daha xatırladırıq ki, Talışstan TV , Ermənistan MTX-nin sabiq rəhbəri Levon Məlik-Şahnazaryanın rəhbərliyi ilə yaradılıb, əsas rolu Ermənistan xüsusi xidmət orqanlarının əməkdaşı, özünü alim kimi təqdim edən Qarnik Asatryan oynayıb. Epizodik rollarda isə bu kanalın əsas xəbər aparıcıları Zabil Məhərrəmovla, başıbağlı efirə çıxan Marietta Vartanyan olub.

Ayətullanın görüş zamanı işlətdiyi yersiz ifadə Ermənistan xüsusi xidmət orqanlarının dərhal diqqətini cəlb edib və ilk dəfə Azərbaycan dilinə məhz onlar tərəfindən tərcümə olunaraq sosial şəbəkədə yayılıb.