Geçenlerde Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Başsözcüsü Peter Stano Ermenistan’ın Devlet Ajansı Armenpress’e demeç verdi. AB yetkilisi, verdiği röportajda "gözlem misyonunun" Ermeni yetkililerin talebi üzerine başlatıldığını, sivil ve silahsız olduğunu, amacının bölgeye barışı getirmek olduğunu iddia etti. Stano misyonu "tarafsız" olarak nitelendirdi ve "misyonun, Ermenistan-Azerbaycan ilişkilerinin normalleşmesi için uygun koşulların yaratılmasına yardımcı olma konusundaki önemini kanıtladığını" söyledi.
Faktyoxla Lab.(Teyit Laboratuvarı) Peter Stano'nun iddialarına açıklık getirmeye çalıştı.
Öncelikle şunu söyleyelim ki bu, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Başsözcüsü'nün son iki yıl boyunca Ermenistan’ın devlet haber ajansı’na verdiği dördüncü demeçtir ve o, bu demeçleri haber ajansının Avrupa temsilcisi Lilith Gasparyan’a verdi.
Bu gazeteciyse olaylara tek taraflı ve önyargılı yaklaşımı, onları çarpıtması, taraflı sorular sorması ve muhatabını psikolojik baskı altında tutmasıyla biliniyor.
Böylece, P. Stano'nun armenpress'te 27 Eylül 2024'te yayınlanan "Savunma potansiyeli üzerinde çalışmak ve ortak seçmek Ermenistan'ın egemenlik hakkıdır: AB yetkilisi" başlıklı röportajında dile getirdiği bu görüşlere açıklık getiriyoruz.
1.Misyon: "Misyon, Ermeni yetkililerin talebi üzerine başlatılmıştır ve uluslararası düzeyde tanınan ikili sınırın yalnızca Ermenistan tarafında faaliyet göstermektedir. Görevi açıkça tanımlanmış, tarafsız bir misyondur."
Gerçek: Peter Stano'nun bu sözleri tamamen yanlıştır. AB misyonuna ilişkin anlaşmada bu karara Ermenistan'ın talebi üzerine değil, 2022 yılında Azerbaycan'ın da katıldığı Prag toplantısında varıldığı açıkça belirtiliyordu. Misyonun Ermenistan ve Azerbaycan sınır bölgesinde iki buçuk ay süreyle görev yapması konusunda da Bakü yetkilisi ile mutabakata varıldı.
O dönemde süreç şöyle devam etti: 6 Ekim 2022'de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel arasında Çek Cumhuriyeti'nin başkenti Prag'da düzenlenen Avrupa Siyasi Birliği'nin ilk Zirvesi çerçevesinde bir toplantı gerçekleştirildi. Toplantının ardından yapılan açıklamada, Ermenistan'ın AB sivil misyonunu Azerbaycan sınırına göndermeyi kabul ettiği belirtildi. Azerbaycan da bu misyonla işbirliği yapmayı kabul etti. Açıklamada ayrıca AB misyonunun ekim ayında geleceği ve en fazla iki ay süreyle görev yapacağı belirtildi. Amacı güven oluşturmak ve raporlarla sınır komisyonlarının çalışmalarına katkıda bulunmak olacaktı. Varılan anlaşmaya göre AB sivil misyonu, sahadaki durumu izlemek, analiz etmek ve rapor sunmak amacıyla 20 Ekim'de şartlı sınırın Ermeni tarafında konuşlandırıldı.
Ancak daha sonra 20 Aralık'ta Ermeni yetkilileri tek taraflı olarak misyonun süresiz olarak uzatılmasına karar verdi. Böylece, Ocak 2023'te Ermenistan'da EUMA, başlangıçta 2 yıllık görev süresiyle ve daha sonra uzatılma olasılığıyla kuruldu. Misyonda yaklaşık 103 AB personelinin bulunması bekleniyordu. 11 Aralık 2023'te AB, Ermenistan'da görev yapan çalışan sayısının 209'a çıkarılacağını doğruladı.
Görünen o ki, EUMA'nın Ermenistan ile Azerbaycan arasında güven inşa etme ve sınır komisyonlarının çalışmalarına katkıda bulunma yönündeki faaliyeti, iki ülke arasında güvenin tesis edilmesinde etkili olmuştur. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in değerlendirmesi de bu yönde.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 10 Ocak 2023'te yerel televizyon kanallarına verdiği röportajda konuyla ilgili görüşlerini dile getirdi. Devletimizin başkanı şunları söyledi: "Prag toplantısının bir amacı vardı. Genel bağlamın biraz dışında kaldı. Bu, Avrupa gözlemci heyetinin Ermenistan topraklarına, sınır bölgelerimize gönderilmesiydi. Bu konu da geniş çapta tartışıldı. Önerilerden biri de bu heyetin Azerbaycan tarafına da gönderilmesiydi. Biz buna itiraz ettik. Ancak bu heyeti Ermenistan'a gönderme konusunda anlaştık. O dönemde bu misyonun kısa süreli, 40 kişiden oluşacak ve sadece iki ay süreceği de konuşuldu, tartışıldı. Ben de buna katılıyorum. Ama sonra bir sebepten dolayı bu konuşma, yani bu anlaşma bozuldu. Bu elbette çok hayal kırıklığı yaratan bir nokta. Çünkü biz ciddi insanlarız. Burada ciddi görüşmeler yapılıyor. Bir şeyi sözlü olarak da olsa kabul edersek, onun gereğini yapmalıyız. Nasıl olabilir? Bir süre sonra Avrupa Birliği'nden üst düzey bir yetkili, misyonun uzatılacağını söyledi. Bundan sonra Fransa dışişleri bakanı misyonu uzatacağımızı söyledi. Tabii biz de hemen harekete geçtik ve açıklama talep ettik. Sorun ne? Nasıl uzatacaksınız? Sonuçta bu görevi gönderme konusunda bizimle anlaşmıştınız. Neden? Çünkü sınırımıza yakın olacak. Bu bizimle nasıl mutabakata varılabilir? Bu görevin 19 Aralık'ta bitmesi ve yerlerinize gitmeniz gerekirdi."
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in ayrıntılı yorumu P. Stano'nun iddiasına yanıt içermektedir. Yani Stano'nun iddia ettiği gibi, eğer Misyonun amacı gerçekten sivil ise, barışın sağlanmasına hizmet ediyorsa ve tarafsızsa, uzun vadeli faaliyetlere başlanması konusunda Azerbaycan'ın pozisyonunun dikkate alınmadığı yönündeki açıklamanın yanlış olduğunu bir kez daha teyit etmektedir. Öte yandan misyon Ermenistan'da olsa da Azerbaycan sınırında faaliyet gösterdiği için Azerbaycan'ın pozisyonunun doğrudan tanınması gerekirdi.
Brüksel'de Doğu Ortaklığı üyesi ülkelerin dışişleri bakanları toplantısında konuşan Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, AB'nin bu kararını eleştirerek, çalışan sayısının "keyfi olarak artırıldığını" söyledi. Bakan, Ermenistan'daki izleme misyonunun Azerbaycan'a karşı "yaygın olarak bir propaganda aracı olarak kullanıldığını" söyledi. Ona göre, AB aracılığıyla Ermenistan'ı silahlandırmak gibi "istikrarsızlaştırıcı" girişimler öne sürülüyor: "Bu tür girişimlerin, AB'nin "tarafsız arabulucu" olarak güvenilirliği ve genel olarak Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ilişkileri normalleştirme çabaları açısından kaçınılmaz olumsuz sonuçları var. Bir ortağın silahlandırılması veya başka bir şekilde diğerine karşı kullanılması, hiçbir durumda Doğu Ortaklığının beyan edilen hedefleriyle tutarlı olamaz.
2.Yanlış: Stano bir röportajında misyonun amacının sivil hedeflere dayalı olduğunu belirtiyor.
Ancak yapılan incelemeler sonucunda Avrupa Birliği Bölgesi'nin "sivil misyon" adı altında farklı Avrupa ülkelerinin eski askeri personelini, özel hizmet çalışanlarını vb. bölgeye yerleştirmeye başladığı açıktır.
Bu gerçeklerin gerçekliğini doğrulamak için açık kaynaklarda bulduğumuz bilgileri sunuyoruz. Aşağıda isimlerini verdiğimiz kişiler AB'nin Ermenistan misyonunun çalışanlarıydı.
Eric D., 2011-2014 yılları arasında EUMA'nın Genelkurmay Başkanı, askeri birliğin tümen baş eğitim subayı ve 2014-2019 arasında Ulusal Jandarma'nın tümen şefi olarak görev yaptı.
Peter Barendrecht; EUMA'da Operasyon Görevlisi. 1981 yılında Lübnan'da barışı koruma birliğinde ve Hollanda'da bir zırhlı tank birliğinde asker olarak görev yaptı. 2001-2011'de Hollanda polisinde özel ajan, IOCTIMAB güvenlik birimi başkanı, operasyonel uzman istihbarat birimi başkanı, Rotterdam şubesi başkanı, 2011-2012'de AB'nin suçla mücadele departmanında danışman Afganistan misyonunda, 2015-2016 yıllarında Afganistan İçişleri Bakanlığı'nda reformlar konusunda danışman olarak çalıştı.
Kari Valjakka EUMA'da Operasyon Sorumlusu. Finlandiya Milli Savunma Koleji'nden, ardından Milli Savunma Akademisi'nden mezun oldu ve albay rütbesine yükseldi. Sudan'da çeşitli zamanlarda uzmanlık alanına göre güvenlik konularında danışmanlık, daire başkanlığı ve güvenlik güçlerinde subaylık görevlerinde bulunmuştur. Kendisi profesyonel bir askeri istihbarat subayıdır.
GEORGIOS LEKAKIS, AGİT misyonlarında izleme uzmanı. Yunanistan Polis Akademisi'nden mezun oldu ve Yunanistan Polis ve Kamu Güvenliği Bakanlığı'nda Tuğgeneral olarak görev yaptı.
Jozsef Zsifkovics, Macaristan'da savunma kuvvetlerinde 20 yıl (1999-2019) görev yaptı. Halen EUMA'da lojistik uzmanı olarak çalışmaktadır.
Misyon çalışanlarından Ermeni uyruklu Hakob Ghazarian'ı da tanıtalım. EUMA'da tercüman olarak çalışan bu kişinin son görevi Ermenistan Güvenlik Konseyi’nde baş müfettişti. Tekrarlıyoruz: Ermenistan Güvenlik Konseyi'nde!
Bilgilerine ulaştığımız 28 kişinin büyük çoğunluğunun polis, asker ve istihbarat servisi görevlileri olduğunu tespit ettik. Bu kişilerin büyük çoğunluğu Avrupa Birliği'nin parçası olmayan Fransa, Almanya ve hatta Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada vatandaşlarıdır.
Sivil misyonun askeri amacı, Fransız Ulusal Jandarma Teşkilatı'ndan Tuğgeneral William De Meyer'in 2 Şubat'ta Azerbaycan-Ermenistan sınırını ziyaret etmesi ve Azerbaycan topraklarını dürbünle gözlemlemesiyle ortaya çıktı. Bu durum Fransa'nın sivil misyonu askeri ve istihbarat amaçlı kullandığını gösteriyordu.
EUMA'nın amaçları arasında Azerbaycan-Ermenistan şartlı sınırını yeni bir temas hattına dönüştürmek, burada müstahkem mevziler oluşturmak, Ermeni ordusuna istihbarat bilgileri sağlamak vb. dahil olduğu açıktır.
Sunduğumuz bu görüntüler EUMA tarafından kontrol edilen bölgelerde, daha doğrusu Azerbaycan sınırında, askeri birliklerin, tahkimatların ve Ermeni Kara Kuvvetleri askeri birimleri tarafından yeni kurulan birlik türlerinin düzenli hareketini yansıtıyor.
1) Bu ekran görüntüsü, Ermenistan'ın Syunik ilinin Sisian ilçesi(Karakilse ilçesi) topraklarında, Azerbaycan birliklerinin mevzilerinin yakınında askeri eğitimi göstermektedir.
2) Bu fotoğraflarda, "Erkrap" terör örgütünün şimdiki elebaşı Sasun Melkonyan'ın, Azerbaycan'ın Laçin ile sınır bölgelerinden birine gelerek, Laçin topraklarında gözetim yaptığı kaydedildi.
3) Ermeni sosyal medya mensuplarının paylaştığı bu fotoğraf ve videolardan, bu ülkenin Gafan kenti yakınındaki konvansiyonel sınır civarında yeni bir askeri birliğin kurulduğu anlaşılmaktadır.
4) Azerbaycan'la konvansiyonel sınırda, daha doğrusu Jermuk Havaalanı yakınında bulunan Ermenistan'ın yeni askeri birliğinin 2021 ve 2024'teki görüntüleri arasındaki farklar:
5) Nahçıvan'la şartlı sınırda Ermenistan Kara Kuvvetleri'nin yeni bir askeri birimi. (koordinatlar: 39,79288355986334, 44,90954465379545)
6) Bu görüntülerden Ermenistan'ın ciddi anlamda yeni bir savaşa hazırlandığı söylenebilir. Görüntüler Syunik ili topraklarında çekildi ve resimlerde üç destek noktası ve atış noktasını görmek mümkün. (Koordinatlar: 39.20100907877664, 46.48413975445008)
Tüm bunlar EUMA'nın denetlediği, Azerbaycan'la konvansiyonel sınıra yakın bölgelerde yaşanıyor. Ancak EUMA yönetime ne bir açıklama yapıyor, ne de rapor veriyor. Stanoysa misyonun tarafsız ve sivil olduğunu iddia ediyor.
Yanılgı 3. "AB'nin bölgeye barış getirme çabalarını desteklemek için seferber edildi"
Yorumumuz: Bilindiği gibi geçen yıl Brüksel'de Avrupa Birliği Başkanı Charles Michel'in arabuluculuğunda Azerbaycan Cumhurbaşkanı ile Ermenistan Başbakanı arasında dört toplantı yapıldı. Bu toplantılarda taraflar arasında nihai barış anlaşmasının imzalanması ve barış gündeminin ilerletilmesi yönünde ciddi tartışmalar yapıldı. Tartışmalar kısa sürede Azerbaycan ile Ermenistan arasında barış anlaşması imzalanacağı izlenimini yarattı. Ancak Avrupa'daki son Prag toplantısı her şeyi değiştirdi. Böylece, EUMA'nın misyon fikri, iki ülkenin barış adına yaklaşma arzusunun altını çiziyordu. Misyonun mevcut durumun ortaya çıkmasında amacı belli olmayan büyük “hizmetleri” bulunmaktadır.
Yani Ekim 2022'de bölgeye gelen AB misyonunun geçmiş faaliyetlerine bakıldığında, Azerbaycan ile Ermenistan arasında güven inşa etme misyonunu kasıtlı olarak başarısızlığa uğratmış, Ermenistan topraklarında Azerbaycan'a karşı bir platform oluşturmuş, Ermenistan'ın militarizasyonunu desteklemiştir. Ermenistan'ın bölgedeki diğer ülkeler için tehdit oluşturan askeri ve casusluk faaliyetleri olduğu açıktır.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 1 Şubat 2024'te Parlamentolararası Birlik Genel Sekreteri Martin Chungong'u kabul ederken, birkaç aydır Azerbaycan ile Ermenistan arasında halihazırda "fiili" barışın bulunduğunu ve iki ülke sınırında barışçıl koşulların hüküm sürdüğünü söyledi.
Ancak görünen o ki, Ermenistan'ı yöneten güç odakları, barışın üstünlüğü için yaratılan olumlu zemini, barış antlaşması imzalanma ihtimalini ve iki ülkenin sınırlarının belirlenmesine yönelik sınırlandırma ve sınırlama çalışmalarını beğenmediler.
Bölgede istikrara ve Ermenistan ile Azerbaycan arasında güvene katkı sağlamak amacıyla faaliyetlerine başladığını açıklayan misyon, güven inşası ve sınır komisyonlarının çalışmalarına katkı alanında hedeflerinin hiçbirine ulaşamadığını, tam tersi, güven yaratılmasına engel teşkil ediyor ve konvansiyonel sınırdaki askeri provokasyonları hızlandırıyor.
