Amerika hərbi arxivlərində aparılan araşdırmalar nəticəsində sübut olunub ki, müttəfiq qüvvələrin desantının Normandiyaya çıxışının 65-ci ildönümü şərəfinə “Fəxri Legion” ordeni ilə təltif edilmiş 84 yaşlı amerikalı erməni Hovard Manoyan bu əməliyyatda iştirak etməyib, xəsarət almayıb və heç bir şücaət göstərməyib. Baxmayaraq ki, bu barədə hekayələri onu məşhur edib.
Faktyoxla Lab. son günlər Qərb mətbuatının gündəmini tutmuş bu hadisəni araşdırıb.
Məlum olur ki, Manoyan onilliklər ərzində 1944-cü ilin yay hadisələrini təsvir etdiyi çoxsaylı müsahibələrin və sənədli filmlərin qəhrəmanı olub. “Veteran” özünü paraşütçü kimi təqdim edərək, Sent-Mer-Eqles şəhəri yaxınlığında hava enişində iştirak etdiyini iddia edib. Öz əfsanəsinə görə, o, qolundan və ayaqlarından yaralanıb və bu xəsarətləri kifayət qədər qəhrəmanlıq şəraitində alıb.
Təqaüdə çıxdıqdan sonra amerikalı Fransaya köçüb, ev alıb və qəhrəman veteran statusunda olub. Onun fotoşəkilləri və qəhrəmanlıqlarının təsvirləri muzeylərdə nümayiş edilib.
Amma indi məlum olub ki, Manoyanın bütün hekayələri uydurmadır. O, heç vaxt ABŞ-ın 82-ci Hava Desant Diviziyasında xidmət etməyib. Yalnız 33-cü Kimyəvi Təmizləmə Şirkətində çalışıb. (mənbə)
Təchizat gəmisi ilə Yuta çimərliyinə gəldikdən sonra Manoyan müharibənin qalan hissəsini Şimali Fransada bir təchizat zibilxanasına nəzarət etmək və müharibədən yorulmuş əsgərləri duşla təmin etməklə keçirib.
Zədələrinə gəlincə, o, həqiqətən İngiltərədə gözləmə rejimində olarkən təsadüfən orta barmağını sındırıb.
Onun ikinci “zədəsi” sonradan digər əlinin bir qədər göyərməsi olub.
Manoyanın inanılmaz hiyləsi “Boston Herald Tribune” tərəfindən əldə edilən hərbi qeydlər və ordunun əməkhaqqı cədvəli sayəsində üzə çıxıb.
Tarixçi Brayan Siddal deyib: “O, heç vaxt paraşütçülərin tərkibində olmayıb. Dəlillər təkzibolunmazdır”.
Sent-Mer-Eqles meri həqiqəti öyrəndikdə şoka düşdüyünü bildirib:
“Bu illər ərzində necə aldandığımızı düşünmək ağlasığmazdır. O, həmişə barda pivə içə-içə müharibədəki inanılmaz hekayələrini danışırdı. Hamımız bu açıqlamalardan şoka düşdük. Hər bir döyüş qəhrəmanının sənədlərini yoxlamağı bizdən gözləmək olmaz. Biz sadəcə cənab Manoyanın bizə dediklərini qəbul etdik”.
Normandiyanın Kan şəhərindəki Memorial Muzeyindən Kristofe Prime deyib: “Hər zaman keçmişini daha qəhrəmancasına göstərmək üçün yalan danışan insanlar olacaq. Bu hal xüsusilə ekstremaldır”.
Jurnalistlər Manoyanla əlaqə saxlaya bilməyiblər, çünki o, “sağlamlığı pis” olduğu üçün təcili olaraq Fransadan ABŞ-a gedib. Hökumət rəsmiləri onun Fəxri Legion ordenindən məhrum ediləcəyini söyləyiblər. Saxtakarın fotoları və onun haqqında olan bütün materiallar muzeylərdən yığışdırılacaq.
