İsrail Gazze'de operasyonlar gerçekleştirirken bazı çevreler özellikle  Azerbaycan'ın İsrail'i desteklediğine dair komplo teorileri üretmeye devam ediyor. En son böyle bir video Türkiye'nin önemli haber sitelerinden sayılan ensonhaber.com sitesince hazırlandı. Bir dakikalık videoda Azerbaycanla ve Azerbaycan İsrail ilişkileri, aynı zamanda bu ülkede yaşayan Yahudilerle ilgili çeşitli iddialar ortaya atıldı. Meliha Ünal isimli gazetecinin hazırladığı videodaki iddiaları Faktyoxla Lab (Teyit Laboratuvarı) olarak okurlarımız için araştırdık.

Hassas bir dönemde böyle bir videonun hazırlanması konusunu bir kenara bırakarak öncelikle videoda birinci iddiaya geçelim.

Muhabir Azerbaycan'da Kırmızı Kasaba isimli kasabasında bulunan Yahudilerin 1917 yılında Nazilerden kaçarak bu ülkeye yerleştiklerini iddia ediyor. Tarih kitaplarındaysa durum çok farklı anlatılıyor. Şöyle ki, Dag Yahudilerinin yani muhabirin söylediği Kırmızı Kasaba'da bulunan Yahudilerin Azerbaycan topraklarına yerleşmesi tarihi ve etnogeneziyle alakalı çeşitli görüş ve değerlendirmeler mevcuttur. Bunun da en önemli nedenlerinden birisi de Dağ Yahudilerinin Güney Kafkasya'ya göçleriyle ilgili ayrıntılı dinsel ve tarihsel kaynakların günümüze kadar ulaşmamasıdir. Ancak Dağ Yahudileri 2300 yılı aşkın bir süredir bu yerlerde yaşadıklarına inanıyor. İnga Saffron'un "The Philadelphia İnquirer" gazetesinde yayınlanan"Kuba'nin Dağ Yahudileri" başlıklı yazısında "Dağ Yahudilerinin kendilerini İsrail'in kayıp kabilelerinin çocukları olarak gördüklerini" söylediklerini savunuyor. M. Ö 722 yılında Beytul Mukaddes Süleyman tapınağının Kudüs'teki  yıkımindan sonra vatanlarını terkederek Kafkasya'nin güneydoğusuna yerleştiklerini iddia ediyorlar. Resmi tarihcilige göreyse Azerbaycan'a ilk göçleri bizim dönemimizden önce döneme, Ehemeni dönemine kadar uzanıyor. Yahudi göçünün bir başka aşaması ise 5. yüzyılın başlarında yaşandı. Mezdeki hareketinin bastırılmasinin ardından onlara destek veren Yahudiler Sasani devleti tarafından topraklarından çıkarılarak Kuzey Azerbaycan topraklarına sürgün edildi. Dağ Yahudilerinin Güney Kafkasya'ya Azerbaycan hanlıklarına son kitlesel göçü, 18. yüzyilda İran Gilan topraklarından yönlendirildi. Daha sonra Guba'ya yerleşenlere Gilaki (Gilan halkı), Şamahi bölgesinde yerleşenlereyse Şirvoni ( Şirvan halkı) adı verildi. En son yerleşim 18. yüzyılın ortalarında gerçekleşmiştir ki, onlar da genel anlamda Gilakilerdi. Bunun dışında 19. yüzyılda Sirvanilerin sonuncu kesimi Şeki, Derbend ve Bakü hanlıklarına taşındılar.( kaynak)

Yani, ensonhaber.com'un muhabirinin iddia ettiği gibi Kırmızı Kasaba'da bulunan Yahudilerin 1917 yılında Nazilerden kaçarak Azerbaycan'a gelmemişler ve bu iddia tamamen absürttür. 1917 yılında Nazilerin esamesi bile okunmazsan, Azerbaycan'ın Yahudilere kucak açtığını söylemek en azı cahilliktir. Bu kadar cahil olunmaz.

İkinci bir husussa, bu bir dakikalık videoda muhabir Azerbaycan ile ilgili bir Yahudi hayranlığı algısı uyandırmak istemektedir. Zira, "1917 yılında Nazilerden kaçarak Azerbaycan'a gelen Yahudilere kucak açmak"(?!) ifadesi ne kadar saçmaysa, ülkeyle ilgili sanki her zaman bir  yahudi hayranı olması konusunda Türk toplumuna bazı mesajlar ulaştırmayı hedeflemesi de kısa videodan hemen belli olmaktadır. Tarihe sefer ettiğini söyleyen muhabirin gülünç bir iddiası Azerbaycan İsrail dostluğunun o dönemlere dayanmasıdir. Oysa tarihle az çok alakası olan birisi hemen bilmelidir ki, hatta o dönemde Azerbaycan ve Yahudi halkları arasında ilişkiler üst düzeyde olmuş olsa bile, İsrail devleti ile Azerbaycan arasındaki resmi ilişkilerinin tarihi 1990'lardan sonraya dayanmaktadır.

Meliha Ünal isimli muhabirin videoda vurgu yaptığı üçüncü iddiaysa İkinci Karabağ savaşı'nda Azerbaycan'ı Türkiye ile beraber aynı zamanda İsrail'in desteklemesidir.

Bu iddia doğrudur, fakat bir dakikalık kısa videoda bu detay videoda muhabirin okumuş olduğu metnin içerisinde öyle ustaca eritilmiş ki, genel olarak hassas bir dönemde olduğumuz şu günlerde Türk toplumunun Azerbaycanla ilgili düşüncelerini olumsuz yönde etkiliyor ve kendisi savaş mağduru olduğu için hiç bir savaşı desteklemeyen Azerbaycan'ı sanki İsrail Filistin savaşında İsrail'in yanındaymış gibi göstererek yorumlarda "yazıklar olsun, Azerbaycan", " Azerbaycan bizim kardeşimiz değil" gibi yazan kullanıcılar üzerinden ülkeyle ilgili kara propaganda yürütülüyor. 

İşin garip yanıysa, Azerbaycanla ilgili olumsuz yorum yapanların büyük bir kısmının sonradan hesabını kitlemiş olmasıydı.

Ciddi bir algı operasyonunun parçası olan ensonhaber.com'un hazırladığı bu bir dakikalık videoda dikkat ettiğimiz hususlar muhabirin videoda metnden habersizce, amatörce davranması, vücut diliyle anlattıkları ile hiç bir bağının bulunmaması ve tedirgin hareketlerle bir an önce metinden kurtulmak istemesiyle alakalı oldu. Bu konuda görüşlerini sordugumuz bilirkişiler de aşağı yukarı aynı hususları dile getirdiler.

Ayrıca, uzmanlar muhabirin sesinin titremesinden de bir dakikalık videodaki metnin kendisine hazır sunulduğunu teyit ettiklerini vurguladılar.

Sonda, Yahudiler bin yıllardır bu topraklarda diğer etnik ve dinsel kimliklerle kardeşçe yaşıyor. Bu tür videoların yayınlanması dünyada Yahudi karşıtlığını, aynı zamanda dini ve milli ayrımcılığı körüklemek anlamına gelmektedir.

P.S. Şortlu haber editörünü Telaviv'e yollamış ensonhaber.com Azerbaycan İsrail ilişkilerini mi sorguluyor?!

Sonuç olarak

- ensonhaber.com un hazırladığı söz konusu video belli bir kitleye hitap eden algı operasyonunun bir parçasıdır,

-muhabirin okuduğu hazır metinde belirtilen iddiaların hemen hepsi asılsız iddialardir,

-Azerbaycan'da yaşayan Dağ Yahudileri ile ilgili söylenenler tamamen düzmeceden ibarettir,

- Azerbaycan İsrail ilişkilerinin tarihi süreciyle İsrail Filistin savaşı arasında bağ kurmaksa oldukça saçma bir olgudur