Türkiye'de cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turu sona erdi. Propaganda ve ajitasyon kampanyası çerçevesinde adaylar ve onları destekleyen hesaplar yazılı ve sosyal medyada çeşitli tartışmalı paylaşımda bulundular.
Faktyoxla Lab(Teyit Laboratuvarı) bu paylaşımların gerçek olup olmadığını okurları için araştırdı.
İddia 1. Ekrem İmamoğlu'nun Erzurum'daki mitinginde polisin mitinge katılanları taşlayanlarla gizli anlaşma yaptığıyla ilgili fotoğraf sosyal medyaya düştü.
Türk muhalefetinin yaydığı bu fotoğraf geniş tartışmalara neden oldu.
Teyit: Arama sırasında bu fotoğrafların 4 Haziran 2015'te HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ve 5 Haziran 2015’te müzisyen Ferhat Tunç tarafından Tweetter’de paylaşıldığını belirledik. Selahattin Demirtaş yaptığı paylaşımlarda "Bugün Erzurum mitingi öncesi. Yoruma gerek yok" dedi.
Müzisyen Farhad Tunç, "Efkan Ala: Erzurum bir barış şehri. Bugün yaşananlara ve özellikle bu fotoğraflara bakınca insanın içi huzur doluyor!" - yazarak bu resmi paylaştı.
Sonuç: Bilgi yanlıştır. Bu resimler 4 Haziran 2015 tarihinde çekildi.
İddia 2. Tartışmalı ve çokça paylaşılan bir başka fotoğrafsa İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun Erzurum'da taşlanması olayının ardından yaralanmasıyla ilgili yayınlanan fotografıydı. Fotoğrafta Ekrem İmamoğlu'nun sol eli sargılıydı ve kolunda serum vardı.
Teyit: Sağlık çalışanı Prof.Dr.Mustafa Şahin, bu resimle ilgili “Erzurum’da CHP mitinginde yaşananlar üzüntü verici ve tasvip edilemez. Ancak 42 yıldır sağlık sisteminin içindeyim, bu şekilde damar yolu açıldığını görmedim. Venöz kan akışı yukarı doğru olur. Burada damara yerleştirilen kateter ters duruyor ve ne sıvı, ne de kan verilemez’’ – diye paylaşımda bulundu.
Küçük bir araştırma sonucunda paylaşılan resmin, Ekrem İmamoğlu'nun 2020 yılında 'Covid-19' nedeniyle tedavi gördüğü hastaneden paylaştığı '29 Ekim Cumhuriyet Bayramı' kutlama videosundan alınan bir ekran görüntüsü olduğu belirlendi.
Sonuç: Bilgi yanlıştır. Fotoğraf 2020 yılında çekilmiş bir resim. Serumun olduğu fotoğraf E. İmamoğlu'na ait değil.
İddia 3. Paylaşımlardan bir diğeri de "Bir yurttaş metro merdivenlerini Kılıçdaroğlu’nun seçim şarkısını söyleyerek çıktı" başlıklı video.
Teyit: "Choice Line" adlı trol ağına bağlı bir Twitter hesabının paylaştığı video aslında eski. Video sosyal medyada seçim gündemine dair haberleri paylaşan bir hesap tarafından paylaşılmış. Fakat tersine görsel arama tekniğini kullanarak orijinal videoya ulaştığımızda videonun ilk olarak 7 Ekim 2015 tarihinde paylaşıldığını görüyoruz.
Video ilk olarak Aras Karafil isimli YouTube hesabından paylaşılmış. Videonun başlığında “Metro Çıkışı İnsanları Trolledim!” ifadeleri yer alıyor.
Sonuç: " Paylaşımlardan bir diğeri de "Bir yurttaş metro merdivenlerini Kılıçdaroğlu’nun seçim şarkısını söyleyerek çıktı" başlıklı video sahtedir.
Youtuber Aras Karafilin, Levent Yüksel'in "Tuana" şarkısını merdiven çıkarken söylediği bir video.
İddia 4. Fransa'da yaşayan Türklerin oy kullanmaya Osmanlı dönemi kostümleriyle geldiklerini gösteren video.
Teyit: Aslında bu video da çok eski tarihli bir video. 2017'de Fransa'nın Strasbourg kentinde 12 kişi bu kılıkta referanduma geldiğinde çekilmişti.
Sonuç: Video 2017'de Fransa'da çekilmiştir ve son seçimlerle ilgisi yoktur.
İddia 5. CHP ve İYİ Parti mitinginden gelen kalabalığı gösteren fotoğraflar.
Teyit: CHP'nin 12 Mayıs 2023'te Ankara'da düzenlediği mitingle ve 23 Nisan 2023'te Konya'da düzenlenen "İYİ Parti" mitingiyle ilgili olduğu iddia edilen paylaşımlardaki resimler, aslında çok sayıda taraftarın Arjantin'in Dünya Kupası galibiyetini 18 Aralık 2022’de ülke başkentinde kutlarken çekilmiş fotoğrafları. Yani, bu resimler, Buenos Aires'teki galibiyet kutlamalarının görüntüleri.
Sonuç: Fotoğraf Türkiye'ye ait değildir. Fotoğraflar Arjantin'de çekildi.
İddia 6. Taliban'ın Twitter hesabından Cumhurbaşkanı Erdoğan'a destek paylaşımları. Tweet'te, "Afganistan İslam Emirliği'nin dini lideri Hibetullah Ahundzade, Türkiye vatandaşlarını Erdoğan'a oy vermeye teşvik etti. Türkiye Cumhurbaşkanı'nı da ülkesini ziyaret etmeye davet etti."
Teyit: Afganistan'daki Taliban lideri Hibetullah Akhundzadeh'in Twitter hesabından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a seçimlerde destek çağrısı yapan paylaşımı sahtedir.
Mesele şu ki, paylaşım sahte bir profilden yapılmış. Afganistan İslam Emirliği'nin sosyal medya hesaplarında Hibatullah Akhundzadeh'in Türkiye'de yapılacak seçimlerle ilgili paylaşımına veya Cumhurbaşkanı Erdoğan'a destek mesajına rastlanmıyor. Söz konusu hesabın Taliban rejimi veya Afganistan İslam Emirliği kurumlarıyla herhangi bir bağlantısının olmadığı açıktır. "knowyourmeme.com" araştırmasına göre bu hesap hicivli paylaşımlar yapmasıyla biliniyor.2023 Ocak ayından beri aktif olan hesap, Batılı izleyicilerin kurnazca trollemesi sayesinde Mart ayında "viral" oldu.
Sonuç: Bunu yayınlayan twitter hesabı sahtedir. Afganistan'daki Taliban lideri Hibatullah Akhundzadeh'in orijinal tweet'lerinde Türkiye'de yaklaşan seçimlerle ilgili herhangi bir yazı veya Cumhurbaşkanı Erdoğan'a destek mesajı yok.
İddia 7. Muhalefetin seçim günü Twitter sayfasında yer alan "Receb Tayyip Erdoğan'ın oy kullanırken sırada bekleyen çocuğa tokat attığı" iddiası dikkat çekti.
Teyit: Ailesiyle birlikte sandık başına gelen Türkiye Cumhurbaşkanı, şakayla torununun Berat ve Esra Albayrak'ın oğlu Mehmet Akif Albayrak’ın yüzüne dokundu. Erdoğan'ın şakayla yüzüne dokunduğu çocuk lend, öz torunu.
(O an 35. saniyede görülebilir)
Sonuç: "Receb Tayyip Erdoğan oy kullanırken sırada bekleyen çocuğa tokat attı" iddiası yalanıdır. Türkiye Cumhurbaşkanı'nın şakayla yüzüne dokunduğu çocuk, Mehmet Akif Albayrak, yani öz torunu.
