Պատրիկ Լանկասթերը, ով ներկայանում է որպես ամերիկացի լրագրող, բնակվում է Ուկրաինայի Դոնբասի շրջանում և այժմ գտնվում է Հայաստանի Գորուս քաղաքում։ Ինչպես 44-օրյա պատերազմի ժամանակ, այնպես էլ ամերիկացի լրագրողը շարունակում է հանդես գալ հայամետ դիրքերից՝ կանխակալ ու միակողմանի զեկույցներով քարոզչություն իրականացնելով Ադրբեջանի դեմ։ Այս տիպի են նաև վերջին երկու տեսանյութերը, որոնք նա տարածել է «Ադրբեջանցի զինվորները կրակել են հայ փախստականների վրա, ովքեր փորձում են լքել Ղարաբաղը» և «Ադրբեջանցիները կտրում են հայ երեխաների ձեռքերն ու գլուխները» վերնագրերով։
«Ադրբեջանցի զինվորականները կրակ են բացել Ղարաբաղը լքել փորձող հայ փախստականների վրա» վերտառությամբ տեսանյութում ներկայացվուն է հարցազրույցը վարժ ռուսերեն խոսող կին բուժաշխատողի (նրադեմքը թաքնված է տեսախցիկներից-խմբ.), ով բուժօգնություն է ցուցաբերել ոտքից վիրավորված հային (նրա դեմքը թաքնված է տեսախցիկներից-խմբ.): Վերքը ցույց տվող «բուժաշխատողը» վիրավորի ոտքը փաթաթելու փոխարեն անընդհատ քարոզում է Ադրբեջանի դեմ՝ խոսելով Ղարաբաղից հեռանալիս փախստականներին կրակելու մասին։
Հետաքննության ընթացքում պարզ դարձավ, որ ոչ մի պաշտոնական ու լուրջ լրատվական ռեսուրս չի նշել այն փաստը, որ ադրբեջանցի զինվորականները կրակ են բացել Ղարաբաղից հեռանալ փորձող փախստականների վրա։
Մյուս կողմից, կինը, ում դեմքը թաքնված է տեսախցիկներից, ասում է, որ վիրավոր հայը վիրավորվել է հարցազրույցի օրվանից 2 օր առաջ։ Այսինքն՝ ստացվում է, որ նա վիրավորվել է ոչ թե «երբ փորձել է հեռանալ Ղարաբաղից», այլ իրադարձություններից մի քանի օր առաջ։ Նայելով կադրերին՝ հեշտ է հասկանալ, որ վերքը նոր չէ։
Միանգամայն հնարավոր է, որ անձը չպարզված հայը կռվել է ապօրինի զինված խմբավորումներից մեկում և վիրավորվել՝ դիմակայելով իրավապահ մարմինների օրինական պահանջներին Ղարաբաղում տեղի ունեցած հակաահաբեկչական միջոցառումների ժամանակ։ Օպերատորը հարցրեց՝ ո՞ր գյուղից է վիրավորը։ Իսկ հարցին նա պատասխանում է որպես անվտանգության աշխատակից, որը փորձում է պաշտպանել գաղտնիության սկզբունքները, այլ ոչ թե որպես բուժաշխատող. «Գյուղի անունը չեմ կարող ասել, չգիտեմ, թե ինչու պետք է ասեմ այս տեղեկությունը»։
Երկրորդ տեսանյութի մասին շատ բան չկա ասելու։ Նրանք գտնում են 15-16 տարեկան մի դեռահասի, ով տիրապետում է ռուսերենին և հարցնում են իրադարձությունների մասին։ Եվ նա կրկնում է սկզբից մտապահած տեքստը՝ փոխելով նախադասությունների տեղը։ Երբեմն ասում է, որ ադրբեջանական բանակը եկել է գիշերը, երբեմն ոստիկանները բարձրախոսներով օգտագործում են իրեն անհասկանալի բառեր, երբեմն հուզմունքից թաքնվում են նկուղում, երբեմն ախոռում, երբեմն պաշտպանող չկար, և երբեմն նրանց պաշտպանող զինվորներին գնդակահարում էին, երբ նրանք ուտում էին։ Բլոգերի մոտեցած հայուհին անհավանական «հայկական հեքիաթ» է պատմում. «Ադրբեջանցիները կտրում էին երեխաների ձեռքերը, ոտքերը, գլուխները, իսկ հիմա նրանք շրջում են առանց ձեռքերի ու ոտքերի»։
Բայց ինչո՞ւ է բլոգեր Պատրիկ Լանկասթերը տարածում այս տեսանյութերը և ո՞րն է 44-օրյա պատերազմի ընթացքում հայերի օգտին ռեպորտաժներ պատրաստող այս մարդու շահը։ Ո՞վ է Պատրիկ Լանկասթերը, ով Ուկրաինայի Դոնբասի շրջանը համարում է Ռուսաստանի տարածք, պնդում է, որ ուկրաինացիներն են մեղավոր ուկրաինական տարածքում «Malaysia Airlines» ավիաընկերության MH17 ինքնաթիռի խոցման համար, ընդգրկված է Ուկրաինայի կողմից պատժամիջոցների ենթարկված անձանց ցուցակում և բազմաթիվ սկանդալային կեղծ լուրերի հեղինակ է։
Faktyoxla Lab.-ը փորձել է պարզաբանել այս հարցերը։
Պատրիկ Լանկաստերը ծնվել է 1982 թվականի հուլիսի 30-ին ԱՄՆ Միսսուրի նահանգի Սենթ Լուիս քաղաքում։ 19 տարեկանում նա ընդունվել է ԱՄՆ ռազմածովային նավատորմ և հաջորդ 5 տարին ծառայել է Kitty Hawk ավիակիր նավի վրա։ Ըստ ռազմածովային ուժերի տվյալների՝ նա աշխատել է որպես կրիպտոլոգիայի տեխնիկ և, հավանաբար, աշխատել է գաղտնի փաստաթղթերի հետ:
2006-ին Ռազմաօդային ուժերից ազատվելուց հետո Լանկաստերը մի քանի տարի փորձել է իր ուժերը անշարժ գույքի ոլորտում: (Սա ասում է նրա LinkedIn պրոֆիլը) 2008 թվականին, երբ ԱՄՆ անշարժ գույքի շուկան փլուզվեց և սկսվեց համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամը, նա դիմեց շինարարության ոլորտ։ Քանի որ այստեղ հաջողություն չունեցավ, գնաց Եվրոպա և հաստատվեց Բեռլինում։ Պատրիկ Լանկասթերը, ով չկարողացավ իրացնել իրեն ոչ մի աշխատանքում, որը փորձեց, սկսեց իր բլոգային անկախ վիդեոլրագրողական գործունեությունը 2011 թվականին։ Որպես Հունաստանում հակագլոբալիստական ցույցերի մասնակից՝ նա պատրաստում է իր առաջին տեսահոլովակները։ Նույն թվականին (2014թ.) նա այցելել է երկիր՝ կապված Ուկրաինայում տեղի ունեցող իրադարձությունների հետ, նյութեր պատրաստել «Ղրիմի հանրաքվեից»։ Ուկրաինայից իր պատրաստած առաջին տեսահոլովակում հետաքրքիր է, որ Լանկասթերն ավելի շատ հակադիր հայացքներ ունեցող մարդկանց հետ հարցազրույց է վերցրել և տարածել նրանց տեսակետները։ Այս ընթացքում Պատրիկը ներկայացնում է իր տեսանյութերը ուկրաինական ուժերի և Ռուսաստանի կողմից հովանավորվող անջատականների միջև հակամարտության մասին նախկինում հայտնի «Russia Today» ալիքին, որը հետագայում դարձավ «RT»՝ ռուս մեդիա-օլիգարխ, հայազգի Մարգարիտա Սիմոնյանի գլխավորությամբ։ («համագործակցություն» կարծես) հաջողված): Հենց այս տեսանյութերից հետո էլ Լանկաստերի անունը սկսեց հայտնվել «RT», «Russia-1», «Russia-24» եւ «Zvezda» ալիքներում։ 2014-2017 թվականներին նա պաշտոնապես աշխատել է որպես տեսաթղթակից «Russia Today» (RT)՝ հայուհի Մարգո Սիմոնյանի գլխավորությամբ։ Նրա մասին հոդվածներ են տպագրվել Ուկրաինայի ժամանակավոր օկուպացված տարածքների ռուսալեզու թերթերում, օրինակ՝ «Դոնեցկի վեչիրնիի»։
Երբ Պատրիկ Լանկաստերը Դոնբասում էր, նա հանդիպեց Նադեժդա Աստատինա անունով մի կնոջ։ 2017 թվականին նա ընդունեց պրոտո-սլավոնականությունը և ամուսնացավ Նադեժդա Աստատինայի հետ։ Հետաքրքիր է, որ այս տիկնոջ մասին ճշգրիտ տեղեկություն չկա։ Նա ունի 10 տարբեր սոցիալական ցանցերի հաշիվներ, որոնցից մի քանիսի անունը «Նադեյդա» է, իսկ մյուսները՝ «Օլգա»: Ընդհանրապես, զույգի ծանոթության ու հետագա հարաբերություններում հաճախ են նկատվում առեղծվածային զուգադիպություններ։
Ինչ են ասում Լանկաստերին ճանաչողները նրա մասին...
Պատրիկ Լանկաստերին դժվար է անվանել բազմամասնագիտական լրագրող։ Այնպես որ, նրա պատրաստած տեսանյութերը հենց Ռուսաստան-Ուկրաինա, կամ Հայաստան-Ադրբեջան հակամարտության մասին են։ Եվ մի գիծ մնում է անփոփոխ՝ կողմնակալ և միակողմանի քարոզչություն Ուկրաինայի և Ադրբեջանի դեմ՝ զարդարված կեղծ տեղեկություններով։
Դիտարկումները ցույց են տալիս, որ նա շատ երկչոտ մարդ է։ Սովորաբար ոչ առաջնագծում: Թեժ կետերից ռեպորտաժներ է պատրաստում միայն ռազմական գործողությունների ավարտից ու լիակատար հանգստությունից հետո։ Տեսարանների նկարահանումների ժամանակ գրեթե ամեն անգամ նրան ուղեկցում են մի քանի զինվորներ։
«Ռազմավարական երկխոսության ինստիտուտը» պարզել է, որ այն բանից հետո, երբ Լանկաստերը տեղափոխվեց Դոնբասի շրջան, ազդեցիկներից մեկը, ով սերտորեն համագործակցում էր, բրիտանացի Գրեհեմ Ֆիլիպսն էր։ Լանկաստերի պես, Ֆիլիպսը պատերազմի սկսվելուց հետո տեսավ իր ղեկավարած սոցիալական մեդիա ալիքների հետևորդների թվի զգալի աճ և ավելացրեց իր ջանքերն այդ ուղղությամբ: Այդ իսկ պատճառով նա մտերիմ ընկերացավ Լանկաստերի հետ և նրա հետ համատեղ նախագծեր մշակեց։ Սակայն ավելի ուշ, չգիտես ինչու, այս երկու «ընկերների» հարաբերությունները խաթարվեցին, և Ֆիլիպսը Facebook-ի իր ստատուսում կոշտ քննադատության ենթարկեց Լանկաստերին որպես լրագրող։ Նրա խոսքով՝ «Լանկասթերը ոչ այլ ինչ է, քան անվնաս ծաղրածու, ով անգլերենով փայլուն արտահայտություններ է արտասանում, բայց նապաստակի պես խուճապահար վազում է մեքենաների լուսարձակների վառ լույսի ներքո»։ Իր հաջորդ մեկնաբանության մեջ Ֆիլիպսը Լանկաստերին անվանել է «անգրագետ, դյուրագրգիռ շառլատան, որի լրագրողական միտքն ավելի ցածր է, քան բույսերի կեղևը»:
GRID-ի հետաքննող լրագրող Ջեյսոն Պալադինոն Լանկաստերի մասին ասել է. «Ես և իմ գործընկերները զրուցել ենք նրա հին ընկերների և թղթակիցների հետ, և նրանք բոլորն ասում էին, որ Պատրիկը չուներ օբյեկտիվ դատողություններ անելու ունակություն և միշտ կարեկցում էր Արևելյան Ուկրաինայում Ռուսաստանի կողմից աջակցվող ուժերին»: Պալադինոն ասաց, որ իր մտքերն ու շահերը բաց են ենթադրությունների համար: Բայց հենց այս տեսակ իրազեկումն է ձեռնտու Լանկաստերի կողմից օգտագործվող դրամահավաք հարթակներն ընդլայնելու համար: Պալադինոն նշում է, որ Լանկաստերի լսարանը զգալիորեն աճել է Ուկրաինա ներխուժումից հետո, ուստի կարելի է ենթադրել, որ շատ հեռուստադիտողներ կան, ովքեր ֆինանսապես աջակցում են ալիքին։
Bellingcat-ի և GRID-ի հետազոտություններից հայտնի է, որ Լանկասթերը հրաժարվում է շփվել այլ դիրքորոշում ունեցող լրագրողների հետ։ The Grid-ը մի քանի անգամ փորձել է կապ հաստատել Լանկաստերի հետ: Չնայած նա ավելի վաղ համաձայնել էր, սակայն անհայտ պատճառներով դադարեց պատասխանել հաղորդագրություններին: Լանկաստերի ընկերներն ու ընտանիքը նույնպես կամ հրաժարվել են խոսել նրա մասին, կամ ընդհանրապես չեն պատասխանել զանգերին։
Լանկսթերը նկարագրվում է որպես մեկը, ով իր մասին առասպել է ստեղծում և դրա համար ամեն տեսակի կեղծ տեղեկատվություն է տարածում: Օրինակ, Լանկաստերի LinkedIn-ի պրոֆիլում ասվում է, որ նա ազատ աշխատել է Sky News Thomson-ի և Reuters-ի համար: Սակայն «Reuters»-ի խոսնակը «Grid»-ին ասել է, որ «Պատրիկ Ջոն Լանկաստերը երբեք չի եղել «Reuters»-ի աշխատակից, ֆրիլանսեր կամ ստրինգեր։ Դա կեղծ լուր է»:
Լանկաստերի սոցիալական մեդիա կայսրությունը
Նրա տարօրինակ ու կողմնակալ գործունեության մեջ օտարերկրյա փորձագետները 2 հիմնական գիծ են նշում. Ենթադրաբար, նախ, նա ստեղծում է հակաամերիկյան ամերիկացու կերպար, ով Ռուսաստանը տեսնում է որպես «վերջին կղզի», որը դեռևս ամբողջությամբ չի կոռումպացված կապիտալիզմով և ազատական արժեքներով: Երկրորդ՝ նպատակը ամերիկյան լսարանին ռուսական տեղեկատվությունը փոխանցելն է իր լեզվով, որտեղ փակ են տեղեկատվական տարբեր ուղիներ։ Մինչ Ուկրաինայի լայնամասշտաբ պատերազմը և արևմտյան երկրների կողմից ռուսական քարոզչական լրատվամիջոցների արգելափակումը, RT-ի YouTube ալիքն ուներ տարեկան 1,9 միլիոն բաժանորդ և 1,8 միլիարդ դիտում: Այս թիվն ավելին է, քան CNN-ի YouTube ալիքը։ Չմոռանանք, որ ծայրահեղ աջակողմյան ամերիկացիները «CNN»-ին այլընտրանք են փնտրում ու չգիտես ինչու գտնում են այն, ինչ փնտրում են «RT» ալիքների ագրեսիվ հռետորաբանության մեջ։ աղբյուր
2014 թվականից ի վեր Լանկասթերը կարողացել է հասնել համաշխարհային լսարանի բազմաթիվ սոցիալական մեդիա հարթակների հմուտ օգտագործման միջոցով, և դրա դիմաց կառուցել է մեծ «սոցիալական մեդիա կայսրություն»: Նա մոտ 550 հազար հետեւորդ ունի «Twitter»-ում, «YouTube»-ում, «Telegram»-ում եւ «VK»-ում՝ ռուսական ֆեյսբուքյան «կլոն»-ում։ Հետազոտության արդյունքում պարզվել է, որ միայն YouTube ալիքի տեսանյութերն ունեն ավելի քան 30 միլիոն դիտում, իսկ ալիքի տրաֆիկը հասնում է 45 միլիոնի։ աղբյուր
Ինչպե՞ս առաջացան առեղծվածային հարաբերությունները:
Առաջին կետ. Ամերիկացի կինոռեժիսոր և գրող Դեյվիդ Ֆերիսն իր հարցազրույցներից մեկում պատմում է, որ 2014 թվականին Լանկաստերին ծանոթացել է մի խումբ ֆրիլանսերների հետ Ուկրաինայի Դոնեցկում գտնվող «Կարմիր կատու» հանրակացարանում։ Խմբում ներկայացված էին ֆրանսիացի ֆոտոլրագրող Անտուան Դելոնեն և ամերիկացի լրագրող Քրիստոֆեր Ալենը։ Ֆերիսը պատմել է, որ այն ժամանակ Լանկասթերը պարբերաբար կապ է հաստատել «Ռոսիա սեգոդն»-ի հետ և տեղեկություններ վաճառել իրենց։
Ըստ Ֆերիսի, նրանց հարաբերությունները սրվել են այն բանից հետո, երբ Ալենը, Ֆերիսը և Լանկաստերը ձերբակալվել են Ուկրաինայի հետ ոչ պաշտոնական սահմանին, անջատողականների վերահսկողության տակ գտնվող տարածքում, որը հայտնի է որպես Դոնեցկի Ժողովրդական Հանրապետություն: Միջադեպը տեղի է ունեցել հետևյալ կերպ. Ուկրաինական հետախուզության աշխատակիցներն առանց թարգմանչի, անվտանգության, լրատվամիջոցների հավատարմագրման կանգնեցրել են այդ անձանց, իջեցրել հանրային ավտոբուսից, որտեղով գնում էին ու բերել հին խորհրդային ոճի հյուրանոց։ Ֆերիսի խոսքով՝ հաջորդ օրը ԱՄՆ դեսպանատունը կապ է հաստատել իրենց հետ և կարողացել է դուրս բերել նրանց։ Բայց Լանկասթերն ասաց, որ ցանկանում է հարցազրույց վերցնել «դավադիր», «հակաիմպերիալիստ» անջատողականից և հրաժարվել է գնալ նրանց հետ: Նրա այս արարքը խիստ զայրացրել է Ալենին։ Ֆերիսը հիշում է, որ վեճը վերածվել է բռունցքների ծեծկռտուքի հանրակացարանի խոհանոցում: «Քրիսը դեմ էր Պատրիկի հեռարձակմանը, քանի որ այն չէր համապատասխանում լրագրողական էթիկայի չափանիշներին», - ասել է Ֆերիսը: աղբյուր
«Գրիդը» չի կարողացել հաստատել ուկրաինական իրավապահ մարմինների կողմից խմբի ձերբակալությունը կամ ԱՄՆ դեսպանատան միջամտության փաստը։ Սակայն պարզ է, որ կարճ ժամանակ անց Լանկասթերը տեղափոխվեց ԿԺԴՀ և իր գործունեությունը շարունակեց այս քաղաքում։
Հետաքրքիր է, որ Լանկաստերի հարսանիքին անդրադարձել են ռուսական բազմաթիվ լրատվական գործակալություններ, այդ թվում՝ ՌԴ ՊՆ-ին պատկանող «Զվեզդա» ալիքը։ աղբյուր
Եվս մեկ փաստ. Լանկասթերը LinkedIn-ի իր հաշվում ասում է, որ 2015 թվականից միջոցներ է հավաքում պատերազմից տուժած Դոնբասի բնակիչներին օգնելու համար։ 2018 թվականի դեկտեմբերին Պատրիկը Դոնեցկի իր ֆեյսբուքյան էջում տեղադրել է նկար՝ ետին պլանում մարդասիրական օգնության պայուսակներ և տուփեր:
Այս կարգավիճակում Լանկաստերը խոստովանում է, որ Ֆրանսիայի քաղաքացի Էրիկ Կրաուսը մեծ դեր է խաղացել մարդասիրական օգնություն հավաքելու գործում։ Ո՞վ է Էրիկ Քրաուսը: Չնայած նա ապրում է Ֆրանսիայում, սակայն համարվում է «ռուսական էլիտայի» մտերիմը։ Կրաուսը ժամանակին աշխատել է ռուսական հատուկ ծառայությունների նախկին ղեկավարին մոտ կանգնած ընկերությունում։ Մինչև 2001 թվականը Կրաուսն աշխատել է որպես գլխավոր ռազմավար NIKoil բաժնետիրական բանկում, որը պատկանում է Forbes-ի ցուցակում հայտնված ռուս բանկիր Նիկոլայ Ցվետկովին։ Դրանից հետո Կրաուսը ստանձնել է ռազմավարի պաշտոնը ռուսական «Совлинк» ընկերությունում։ Այն ժամանակ «Սովլինկ»-ը ռուս Վիկտոր Վեկսելբերգին պատկանող ռուսական «Ալբա Ալյանս» առեւտրային բանկի դուստր ձեռնարկությունն էր։ Ասում էին նաև, որ այս ընկերությունը կապեր ունի ռուսական հատուկ ծառայությունների հետ։ աղբյուր
Եզակի մուրացկանության հմտություններ
Մոլֆարը՝ ուկրաինական բաց կոդով հետախուզական խումբը, կարողացել է հետաքննել այն գումարի չափը, որը Պատրիկ Լանկաստերը հավաքել է սոցիալական ցանցերի իր հաշիվների միջոցով: Կայքի տվյալներով՝ Լանկասթերը, բացի ստացած հոնորարներից, կարողանում է մեծ քանակությամբ նվիրատվություններ հավաքել։ Բացի Ռուսաստանում բանկային հաշվին փոխանցված հոնորարներից, նա նաև օգտագործում է նվիրատվության հարթակներ, ինչպիսիք են «Buy Me Coffee»-ն և «Patreon»-ը: Ըստ Molfar-ի և VICE News-ի պատրաստած հաշվետվության, նա ուներ մոտ 50 հետևորդ, ովքեր 2022 թվականին վճարում էին ամսական 1250 դոլար իր հաշվին Buy Me Coffee հարթակում։ Հաշվում ընդհանուր առմամբ հավաքվել է 77000 ԱՄՆ դոլար։
«Patreon» հարթակում Lancaster-ն ունի ավելի քան 1000 բաժանորդ, ովքեր ամսական նվիրաբերում են 3-200$:
Որպես Faktyoxla Lab՝ մենք ստուգեցինք Պատրիկ Լանկաստերի այս հաշիվները: 2021 թվականի փետրվարի 20-ին Facebook սոցիալական հարթակում Պատրիկ Լանկաստերի տարածած ստատուսը գրավեց մեր ուշադրությունը։
Նա գրել է.«Հաղորդվում է, որ այսօր Հայաստանում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը պարտադրելու ամենօրյա բողոքի ակցիան «Նոր սկիզբ» է։ Ինչպես գիտեք, 2020 թվականի սեպտեմբերին Ադրբեջանը սկսեց օկուպացնել չճանաչված Արցախի Հանրապետությունը (չնայած այն երկրների մեծ մասի կողմից պաշտոնապես ճանաչված է որպես Ադրբեջանի տարածք, բնակչության 100%-ը այն համարում է Հայաստանի մաս): Ադրբեջանի այս հարձակումները հանգեցնում են 44-օրյա պատերազմի, որը երկու կողմից էլ հազարավոր մարդկանց կյանք խլեց»,- կարծիքները բավարար փաստարկ են այս բլոգերի նկատմամբ Ադրբեջանի կողմից պատժամիջոցներ սահմանելու համար։
Շարունակելով այդ կարգավիճակը՝ Լանկասթերը պարզաբանում է իր իրական մտադրությունը. «Ես Երեւանում եմ՝ ամբողջ աշխարհին ցույց տալու, թե ինչ է կատարվում, ինչպես Արցախում պատերազմի ժամանակ։ Ես ձեր օգնության կարիքն ունեմ, քանի որ ես լիովին անկախ և լավ հետևող լրագրող եմ և ամենակարևորը, որպեսզի ֆինանսավորեմ իմ նախագիծն այստեղ: Խնդրում ենք նվիրաբերել $3 հիմա»:
Նույն դիմումում նա հայերից գումար է խնդրում՝ գրելով իր հաշիվները «Patreon», «Buy a coffee», «Paypal», «Sberbank Russia» քարտի համարը և նույնիսկ կրիպտոարժույթի էլեկտրոնային դրամապանակի համարը։ .
Երբ մենք ուսումնասիրեցինք այս հաշիվները, իմացանք, որ Patreon հաշիվը կա՛մ արգելափակվել է կայքի կողմից, կա՛մ Լանկաստերի հաշիվն ընդհանրապես ջնջվել է:
Փակվել են նաև նրա PayPal և կրեդիտ քարտերի հաշիվները։
«Fundrazr» հարթակում ուսումնասիրելիս պարզեցինք, որ «Անկախ լրագրողը հայ-ադրբեջանական պատերազմում» մարտահրավերի համար մինչ այժմ հավաքվել է 4035 ԱՄՆ դոլար գումար։
Կոչի էֆեկտը մեծացնելու համար նա 2021 թվականի փետրվարի 23-ին դիմեց հայերին լայն զանգվածների մտածողության վրա ազդող խոսքերով. «Եթե նորից օգնեք, կարող ենք «Արցախում» տեղի ունեցածը փոխանցել ավելի քան 8.000.000 մարդկանց ամբողջ աշխարհում։ Խնդրում եմ օգնեք ինձ այս հարցում, ավելի շատ նվիրաբերեք»:
Ավելի ուշ նա դիմեց համապատասխան լսարանին՝ լուսաբանելու Ղրիմում տեղի ունեցածը, բայց քանի որ արդյունքները հուսադրող չէին, նա վերադարձավ «Ադրբեջան-Հայաստան» թեմային և նոր տեքստով կրկին կոչ արեց 2022 թվականի մարտի 11-ին։ Հետաքննության արդյունքում պարզվել է, որ հայ օգտատերերը այս հարթակում բացահայտորեն աջակցում են Lancaster-ին և, որ ամենակարեւորն է, կեղծ քարոզչություն են տարածում։
Լանկասթերի «Buy me a coffee» հարթակը ակնհայտորեն ավելի լավ է գործում: Լանկասթերը, ով իր շապիկին լուսանկար է հրապարակել ահաբեկչական խմբավորման անդամների հետ, իր կոչում խոսում է իր մեծ լսարանի մասին և նաև գովազդում իր ալիքները։
Նշենք, որ ցանկացած օգտատեր այս հարթակով կարող է «գնել» 1,3, 5 և 10 «սուրճ» յուրաքանչյուրը «5 դոլարով» և նվիրել հեղինակին։
Այստեղ նույնպես գերակշռում են հայ օգտատերերը։
Վերջում վերադառնանք Ադրբեջանի դեմ Լանկաստերի պատրաստած տեսանյութերին։ Երբ ես դիտում եմ Պատրիկ Լանկաստերի տեսահոլովակները, մի բան ինձ շարունակում է զարմացնել. նրա քարոզչական տեսահոլովակները սցենարով են, շատ նման և պարզունակ: Օրինակ՝ Ուկրաինայի պատերազմի մասին նրա նկարահանած գրեթե բոլոր տեսանյութերի շապիկները զարդարված են ագրեսիվ գույներով։ «Ուկրաինան հանձնեց Մարիուպոլը», «Ռուսական բանակի վարպետության դաս Խերսոնում», «Ֆոսֆորային ռումբեր խաղաղ բնակչության դեմ», «Ուկրաինացի զինվորը բռնաբարել է ուկրաինուհուն», «Դոնբասը Ռուսաստան է» և այլն։ Նույն ձեռագիրը մենք տեսել ենք Ղարաբաղում։ Բավական է հիշել վերջին տեսանյութերի ագրեսիվ վերնագրերը՝ «Ադրբեջանցի զինվորները կրակ են բացել հայ փախստականների վրա, ովքեր փորձում էին լքել Ղարաբաղը», «Ադրբեջանցիները կտրում էին հայ երեխաների ձեռքերն ու գլուխները», «Արցախը Հայաստան է»։
Դիտարկենք մեկ այլ անալոգիա. Ռուսական pikabu.ru կայքի «Անկախ լրագրող Պատրիկ Լանկասթեր» հոդվածում մեր ուշադրությունը գրավեց մի հատված։ Հեղինակը վերլուծել է Լանկաստերի 2 տեսանյութերի անհամապատասխանությունները։ Տեսանյութերից մեկում անհայտ կինը խոսում է Ուկրաինայում զինվորների վայրագությունների մասին։ Նման կադր է ներկայացվում հեռուստադիտողին.
Այսպիսով,
-Լանկաստերի հավաստի աղբյուրը «ուկրաինուհին» է և նաև ոմն Լարիսան։ Այո, այս մարդկանց ասածը հիմնավոր փաստ է և պետք է շատ լուրջ վերաբերվել:
Մեր գրառումը
. Հիշենք, թե ինչ է ասել Գորուսում Լանկաստերի նկարահանած տեսանյութի կինը ոտքի վնասվածքով տղամարդուն։ Նույն բժիշկը նաև իր երևակայության արգասիքը հայտարարեց որպես պաշտոնական, լուրջ և անհերքելի փաստ, իսկ Լանկասթերը, առանց որևէ միջամտության, հեռարձակում է այս տեսանյութն այնպես, ինչպես կա։ Նույն սցենարը չէ՞։
- Հեռուստադիտողի հուզական ցնցում կա, եթե մի քիչ արդյունավետ լինի, ամբողջ հանդիսատեսը լաց կլինի, նույնիսկ ինքը՝ Լանկաստերը։
Մեր գրառումը. Հիշեք այն կնոջ խոսքերը, ով ասում էր՝ «Ադրբեջանը կտրում էր հայ երեխաների ձեռքերն ու գլուխները». Անտեղյակ հեռուստադիտողը կսարսափի ասվածից. Բայց այս կինը Լանկաստերի ստեղծած բաց ամբիոնի հետ անհավանական, աներևակայելի սուտեր է խոսում և ոչ փաստաթուղթ է ցույց տալիս, ոչ ապացույց։
Peekaboo-ի հոդվածի երկրորդ տեսանյութը Լանկաստերի պարզունակ կեղծ լուրերի բացահայտումն է, որը մենք շատ ենք տեսել ինչպես 44-օրյա պատերազմում, այնպես էլ վերջին օրերին:
Արդյունք:
- Պատրիկ Լանկասթերը, ով ներկայացվում է որպես ամերիկացի լրագրող, հայուհի Մարգարիտա Սիմոնյանի ղեկավարած «RT»-ի աշխատակից է, և այդ գործոնը ստվերում է նրա պատրաստած բոլոր զեկույցների օբյեկտիվությունը։
- Ուկրաինայի և Ադրբեջանի դեմ իր պատրաստած նյութերում նրա կանխակալ դիրքորոշումը կապված է նրա ֆինանսական շահերի ապահովման հետ։
-Վերջին օրերին Հայաստանի կողմից Գորուս քաղաքից արված տեսանյութերն անհիմն են, չունեն ապացույցներ ու ապացույցներ, ապատեղեկատվություն են։
- Նրա կողմից կողմնակալ տեղեկատվության տարածումը` առանց դիմացինի դիրքորոշումը իմանալու, հակասում է լրագրողների մասնագիտական էթիկային և մասնագիտական գործունեության սկզբունքներին։
