Սեպտեմբերի սկզբից հայկական ԶԼՄ ու սոցիալական ցանցերը կրկին բարձրացրել են Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմում Ադրբեջանի կորուստների հարցը՝ միաժամանակ, վկայակոչելով նահատակների ընտանիքներին և վետերաններին բնակարան հատկացնելու մասին Ադրբեջանի նախագահի հայտնի հրամանը:

Նշենք, որ 2021 թվականի հունվարի 25 -ին Նախագահ Իլհամ Ալիևը կարգադրություն է ստորագրել «Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության, անկախության և սահմանադրական կարգի պաշտպանության ժամանակ նահատակվածների ընտանիքների և հաշմանդամների սոցիալ-կենցաղային պայմանների բարելավմանն ուղղված միջոցառումների մասին»:

Փաստաթուղթը 2021-2025 թվականներին այդ մարդկանց բնակարաններով կամ առանձնատներով աստիճանական ապահովման մասին է:

• 1.1.  2014 թվականի հունվարի 1-ից մինչև 2020 թվականի հունվարի 1-ը Տեղական գործադիր իշխանություններում բնակելի տարածքի կարիք ունեցող գրանցված անձինք, Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության, անկախության և սահմանադրական կարգի պաշտպանության հետ կապված հաշմանդամություն ունեցող անձինք և նահատակների ընտանիքներ, ինչպես նաև, Չեռնոբիլի ԱԷԿ-ում վթարի լուծարման հետ կապված հաշմանդամություն ունեցող անձինք:
• 1.2.  Տեղական գործադիր իշխանություններում բնակելի տարածքի կարիք ունեցող գրանցված և 2020 թվականին ռազմական գործողությունների ընթացքում Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության, անկախության և սահմանադրական կարգի պահպանման հետ կապված հայտնաբերված հաշմանդամություն ունեցող անձինք և նահատակների ընտանիքներ:

Պետության ղեկավարի 2021 թվականի հունվարի 25-ի հրամանով նախատեսվում է 2021-2025 թվականներին նահատակների ընտանիքներին և պատերազմի հաշմանդամներին տրամադրել մինչև 11 հազար բնակարան և առանձնատուն:

Ըստ հայկական ալիքների ու կայքերի ՝ Ադրբեջանի նախագահի հունվարի 25-ի կարգադրությունը բացահայտում է 44-օրյա պատերազմում զոհերի «իրական» թիվը: Մասնավորապես, այս մասին գրում է հայկական հայտնի տելեգրամ ալիք «Բաղրամյան 26»:

Նույն եզրակացությունները կարելի է տեսնել «FMGnews» հրատարակության կայքում և Twitter-ում:

Հայկական աղբյուրները, անգրագետ հաշվարկներ կատարելով, պնդում են, որ Ադրբեջանում կորուստների իրական թիվը երկու անգամ ավելի է, քան պաշտոնապես հայտարարված թվերը. «… հիշենք, որ հայտարարելով իր կորուստների մասին ՝ Բաքվի Հանրապետության պաշտպանության նախարարությունը հայտարարեց  2 հազար 783 զոհված, 100 անհետ կորած և 1 հազար 245 պատերազմի հաշմանդամ: Մենք հիշում ենք տարրական դպրոցը և ավելացնում այս թվերը, արդյունքում ստանում ենք 4128 զոհված, անհայտ կորած և պատերազմի վետերաններ: Այս թիվը 11000-ից հանում ենք և ստանում 6872: Սա Բաքվի Հանրապետության քաղաքացիների շրջանում չհայտարարված կորուստների թիվն է `առանց Թուրքիայի զինված ուժերի ահաբեկիչների և զինծառայողների»:

Մինչդեռ, վերը նշված մեր կողմից տրված հրամանի տեքստում ամեն ինչ հստակ նկարագրված է:

Սրանք հայկական կողմի կողմից կեղծված հաշվարկների առաջին փորձերը չեն ՝ առանց հաշվի առնելու գործերի իրական վիճակը: Ավելի վաղ նույնիսկ նման թվեր կային ՝ իբր ադրբեջանական կորուստների վերաբերյալ. «10 հազար սպանված և 15-20 հազար վիրավոր, ընդհանուր 25-30 հազար մարդ»:

Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ նմանատիպ քննարկումներ հայկական սոցիալական ցանցերում ծագել էր «Վերջին ամիսների ընթացքում ավելի քան 6400 նահատակների ընտանիքներ և վետերաններ ներգրավվել են զբաղվածության ակտիվ ծրագրերում» լուրը:

Սխալ վերնագիրը հայկական կողմին թույլ տվեց խոսել պաշտոնական տվյալների «անհուսալիության» մասին, մինչդեռ լուրի տեքստում խոսվում էր ոչ թե ընտանիքների, այլ մարդկանց թվի մասին. «Անցած ամիսների ընթացքում այս կատեգորիաներից ավելի քան 6400 մարդ ներգրավվել է զբաղվածության ակտիվ ծրագրերում: Նրանցից մոտ 5 հազարը ինքնազբաղվածության ծրագրի շրջանակներում ստեղծել են փոքր բիզնեսի կայքեր»:

Մենք կփորձենք հասկանալ հայկական թվաբանությունը և բացատրել, թե որտեղ է այն սխալ:

Սկսենք նրանից, որ 2020 թվականի դեկտեմբերին Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը հրապարակեց Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմում հանրապետության կորուստների վերաբերյալ պաշտոնական տվյալները: Սեպտեմբերի 27-ից Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտում ռազմական գործողությունների ընթացքում Ադրբեջանի կորուստները կազմել են 2783 զոհված զինծառայող, ավելի քան 100 զինծառայող համարվում է անհետ կորած, 1245-ը վիրավորվել է:

Անհայտ կորածների որոնումից և վիրավորների մահից հետո թվերը փոխվեցին: 2021 թվականի մայիսին Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը հրապարակեց Լեռնային Ղարաբաղում էսկալացիայի ժամանակ զոհված զինվորների ցուցակը, որում արդեն 2895 մարդ կար, 19-ը համարվում են անհետ կորած:

Վերջին տվյալներով ՝ 2906 զինծառայող նահատակ է դարձել, 8 -ը ՝ անհետ կորած:

Այս տվյալները չեն կարող կասկածի տակ դրվել և մեկնաբանվել այլ կերպ: Քանի որ, ինչպես հետևում է երկրի Նախագահի հրամանին, բնակարաններով և անհատ տներով կտրամադրվելու են նահատակների ընտանիքներ և Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության, անկախության և սահմանադրական կարգի պահպանման հետ կապված հաշմանդամ դարձած անձինք:

Այսինքն, այս միջոցները նախատեսված չեն միայն Երկրորդ Ղարաբաղի - 2020 թվականի Հայրենական պատերազմի նահատակների ընտանիքների և հաշմանդամների համար, այլ վերաբերում են Ղարաբաղյան երկու պատերազմների վետերաններին, հաշմանդամներին և նահատակներին ՝ ուղղված տարածքային ամբողջականության, անկախության և սահմանադրական կարգի պաշտպանությանը Ադրբեջանի: Ընդհանուր առմամբ, դրանք տասնյակ հազարավոր մարդիկ են:

Քանի՞ նահատակ է ունեցել Ադրբեջանը երկու պատերազմներում:

2014 թվականին Ադրբեջանն առաջին անգամ հրապարակեց Ղարաբաղյան առաջին պատերազմում զոհված զինվորների թիվը: Այն կազմել է 11 հազար 557 մարդ:

Նահատակների ցուցակները հրապարակվել են զորահավաքի և զորակոչի պետական ​​ծառայության կայքում: Ցանկը պարունակում է 1991-1994 թվականների մահերի մասին առաջին պաշտոնական տվյալները: Ցուցակները պարունակում են միայն զինծառայողների ազգանուններ, իսկ նրանցից ոմանք դեռ անհետ կորած են համարվում: Դրանում քաղաքացիական անձինք չկան:

Ինչպես հաղորդվում է, ցանկը ամբողջական չէր, քանի որ այն չէր ներառում հայերի կողմից սպանված խաղաղ բնակիչներին: 1993 թվականի հոկտեմբերի 27-ին երկրի այն ժամանակվա նախագահ Հեյդար Ալիևը Բաքվում Իրանի նախագահի հետ հանդիպմանը ասաց, որ Ղարաբաղյան պատերազմում Ադրբեջանը ունեցել է 11000 զոհ և 25000 վիրավոր: Մեկ շաբաթ անց, ելույթ ունենալով տեղական հեռուստատեսությամբ, հանրապետության ղեկավարը հաղորդեց 16 հազար զոհվածների և 22 հազար վիրավորների մասին: Նույն թվերն է տվել ԱՄՆ -ում Ադրբեջանի դեսպան Հաֆիզ Փաշաևը: 1994 թվականի մայիս-հունիս ամիսներին կայացած պաշտոնական հանդիպումների ընթացքում նախագահը պատերազմում զոհված ադրբեջանցիների թիվը հասցրեց 21000-ի:

Այսպիսով, Ադրբեջանում Ղարաբաղյան պատերազմի նահատակների թիվը կազմում է ոչ թե մոտ 3 հազար (այսքանն են զոհվել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմում), այլ ավելի քան 11 հազար մարդ: Այս բոլոր անձինք ունեն նահատակների կարգավիճակ ՝ նրանց վերագրված 1994 թվականի Նախարարների կաբինետի կողմից հաստատված « Նահատակների անունների հավերժացման և շահերի կիրառման կանոնների »համաձայն:

Բայց դա դեռ ամենը չէ: 44-օրյա պատերազմից հետո Ադրբեջանի Նախարարների կաբինետը հաստատեց «Նահատակի անվան հավերժացման և նահատակների ընտանիքներին նպաստների կիրառման կանոնների» փոփոխությունները: Փաստաթղթի համաձայն, մարտական ​​գոտուց դուրս հայկական սադրանքների հետևանքով զոհված Ադրբեջանում խաղաղ բնակիչներին տրվում է նաև նահատակի կարգավիճակ:

Փաստաթղթի համաձայն ՝ նահատակ են համարվում.

1. զինծառայողներ - զինծառայողներ (և այլ հատուկ ծառայությունների աշխատակիցներ), ովքեր մահացել կամ անհետացել են ռազմական գործողությունների ընթացքում ՝ երկրի տարածքային ամբողջականությունը պաշտպանելու համար, ինչպես նաև մարտական ​​առաքելությունների կամ պաշտոնական պարտականությունների կատարում `կապված մարտական ​​աջակցության հետ:
2. քաղաքացիական անձինք - քաղաքացիական անձինք սպանվել կամ անհետացել են հայերի ռազմական սադրանքների արդյունքում:

Նահատակության կարգավիճակ է տրվել վերջերս Լաչինում տեղի ունեցած վթարի հետևանքով մահացած երկու զինծառայողների `ադրբեջանական բանակի լրացուցիչ զորակոչիկներին. կրտսեր սերժանտ Զեյնալլի Ջոշգուն Չինգիզ օլինն և շարքային Ռահիմլի Օրխան Էլխան օկլին:

Քելբաջարում հայկական ականի պայթյունից զոհված լրագրողները, AZERTAC գործակալության աշխատակից Իբրահիմով Մահարրամը և AzTV-ի օպերատոր Աբիշով Սիրաջը նշվում են որպես նահատակներ: Համապատասխան կարգավիճակը տրվել է նրանց ընտանիքներին: Նահատակների ընտանիքներն արդեն ստացել են պետության կողմից իրենց տրամադրված բնակարանների փաստաթղթերը:

Նահատակության կարգավիճակ ստացել է նաև Ադրբեջանի ռազմաօդային ուժերի ՄիԳ -29 ինքնաթիռի օդաչու, փոխգնդապետ Ռաշադ Աթակիշիևը, որը մահացել է

2019 թվականի հուլիսի 24-ին ՝ Ադրբեջանի ռազմաօդային ուժերի ՄիԳ -29 ինքնաթիռի վթարի ժամանակ, որը կատարում էր գիշերային ուսումնական թռիչք:

Եւ այլն: Վերոնշյալ փաստերը վկայում են այն մասին, որ Ադրբեջանում բնակարաններ տրամադրելու ծրագրի ներքո գտնվող  նահատակների ընտանիքները,  ավելի շատ  կան, քան 11 հազարը:

Այս ցուցանիշին պետք է գումարվի նաև հաշմանդամություն ունեցող անձանց թիվը: Այսպիսով, Ղարաբաղյան առաջին պատերազմում 50 հազար ադրբեջանցի հաշմանդամ է դարձել:

Այսպիսով, մենք ապացուցեցինք, որ Նախագահի 2021 թվականի հունվարի 25 -ի հրամանագիրը վերաբերում է Ղարաբաղյան երկու պատերազմների հաշմանդամներին և նահատակներին, ինչպես նաև Չեռնոբիլի հաշմանդամներին: Այս փաստաթղթում ոչ մի տեղ չի ասվում, որ 11 հազար բնակարան կտրամադրվի բացառապես միայն Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի ժամանակ զոհվածներին և վիրավորներին:

Հայկական աղբյուրների պնդումները կողմնակալ են և ոչ այլ ինչ են, քան փաստերի կեղծում: